Het is de droom van veel mensen. Zelf een stuk grond aankopen, een woning (laten) ontwerpen en deze vervolgens ook bouwen. Op verschillende plaatsen in Nederland is zelfbouw mogelijk. Hoe pakt u dit aan?
Zelfbouw stap voor stap
Bewuste keuze
Is het aankopen van een bestaande woning normaal gesproken een kwestie van weken of maanden, bij zelfbouw komt vaak heel wat meer geduld kijken. Het eerste wat u daarom moet doen, is de keuze van zelfbouw bewust nemen. Zelfbouw kost niet per se meer geld dan een bestaande woning, maar er gaat beslist veel tijd en energie in zitten. Heeft u dit ervoor over? En hoe zien de mensen in uw nabije omgeving dit?
Kavelaankoop
Als zelfbouw inderdaad een reële optie is, is de eerste stap het verwerven van de grond. Dat begint met de gemeente en de wijk waar u wilt wonen. Zijn daar kavels voor zelfbouw beschikbaar? De keuze voor een kavel wordt bepaald door verschillende factoren:
- Locatie
- Kaveloppervlakte
- Bouwenvelop (maximale afmetingen van uw woning)
- Kavelprijs
- Koop of erfpacht
- Opleveringsdatum
- Andere kavelregels
In veel gevallen zal voorafgaand aan de kavelaankoop een bodemonderzoek worden gedaan. Zo weet u zeker dat u straks op schone grond woont.
Bouwproces
Er zijn verschillende manieren van zelfbouw mogelijk. U kunt een architect in de hand nemen die het ontwerp voor u maakt en vervolgens een aannemer inschakelen.
Een andere mogelijkheid is het samenstellen van een bouwteam. Dit team bestaat meestal uit een architect, de aannemer en eventuele bouwkundig adviseurs. Het bouwteam werkt dan samen aan het eindresultaat: uw woning.
Ook kunt u een bestaande woning uit een catalogus kiezen. De bouwer zet deze dan voor u neer. Het voordeel van deze methode is dat het ontwerp vaker is neergezet en dus beproefd is. Het nadeel is uiteraard dat u minder flexibel bent.
Ten slotte kunt u alles in eigen hand nemen, of een deel van het proces.
Ontwerp
Als u gaat zelfbouwen, heeft u waarschijnlijk een pakket wensen en eisen waaraan de woning moet voldoen. Zet deze op papier en bespreek uw ideeën met een architect. Deze denkt met u mee over praktische zaken als het aantal kamers in uw woning of de plaats van fietsen en maakt op basis van uw opdracht een ontwerp. De keuzes die u maakt hebben uiteraard ook financiële consequenties. Ook daarover zal de architect u informeren.
Zelf een woning ontwerpen, kan eigenlijk alleen als u hiervoor hebt doorgeleerd. Naast visuele en praktische zaken, moet een huis namelijk ook technisch goed ontworpen zijn. Een architect kan dit voor u verzorgen of op z’n minst met u meekijken.

Financieel plaatje
De keuze voor een kavel en de keuzes voor uw woning hebben financieel natuurlijk de nodige consequenties. Neem contact op met uw bank of hypotheekadviseur voor de mogelijkheden. Laat zo nodig het ontwerp aanpassen.
Vergunningaanvraag
Op basis van het definitief ontwerp van de architect kan een omgevingsvergunning worden aangevraagd. Houd er rekening mee in uw planning dat hier weken zo niet maanden overheen kunnen gaan. In de gemeente Amsterdam houdt men bijvoorbeeld minimaal 14 weken aan voor een standaard vergunningsverlening. Indien er wordt geoordeeld dat plannen in strijd zijn met het bestemmingsplan, kan dit oplopen tot 26 weken. Of erger: uw aanvraag kan worden afgewezen.
Bouwen
Als alle stappen in de voorbereiding voorspoedig zijn verlopen, kan de bouw beginnen. Dit is het moment waarnaar u hebt uitgekeken, nu krijgt uw droom echt vorm! Afhankelijk van hoe u het zelfbouwproces hebt ingericht, steekt u zelf de handen uit de mouwen, houdt u toezicht, of doet een opzichter/aannemer/adviseur dit namens u.
Oplevering
Bij de oplevering van de woning worden de laatste zaken die anders moeten gesignaleerd en worden er zo nodig nog wat punten aangepast. Hierna kan het Grote Genieten beginnen en kunt u vol trots zeggen dat u woont in een door uzelf gebouwde woning.